Πώς συγκρίνεται η γενιά των Millenials έναντι των Baby Boomers? Τί δείχνουν τα στατιστικά στοιχεία ? Πολλοί αναλυτές και οικονομολόγοι μιλούν για τη «σύγκρουση των γενεών» (αν και υπάρχει και αισιοδοξία ότι τα πράγματα θα αλλάξουν, διαβάστε ως το τέλος), δηλαδή για το γεγονός ότι οι νέες γενιές θα είναι υποχρεωμένες να «πληρώνουν» τα «σπασπένα» των διαρκών κρίσεων που έχουν προκληθεί παγκοσμίως στη δομή των οικονομιών και οι οποίες είναι αποτέλεσμα αποφάσεων/λαθών/παραλείψεων των παλαιότερων γενεών, οι οποίες έχουν οδηγήσει σε μια ασφυκτική κατάσταση διαρκούς αύξησης των χρεών των κρατών, αλλά και σε μια απίστευτη συγκέντρωση πλούτου που οδηγεί σε μια ολοένα και αυξανόμενη οικονομική και κοινωνική ανισότητα.
Θα δείξουμε με πίνακες, αριθμούς και στοιχεία τι ακριβώς συμβαίνει, όμως επειδή και πάλι δεν είναι σωστό να κουραστεί ο αναγνώστης με άπειρους πίνακες και δεδομένα, θα υπάρξει και συνέχεια σε μελλοντικό άρθρο.
Θα επικεντρωθούμε στις ΗΠΑ γιατί τα αντίστοιχα δεδομένα ισχύουν στην πλειονότητα των δυτικών χωρών (πχ και στην Ελλάδα με την υπερχρέωση του κράτους, τη χρεοκοπία του, το δημόσιο χρέος στο 195% του ΑΕΠ πια και με τις γενιές άνω των 55 ετών να έχουν συσσωρεύσει και πλούτο αλλά και υψηλότατες συντάξεις). Τα ίδια ισχύουν και στις λοιπές χώρες (θα αναφερθούν παραδείγματα άλλων χωρών πχ Βρετανίας ή Γερμανίας στο τέλος της σημερινής ανάλυσης, αλλά θα είναι σύντομα παραδείγματα).
Ας ξεκινήσουμε όμως με τη διαχρονική εξέλιξη του ποσοστού του πλούτου των ΗΠΑ που βρίσκεται υπό την κατοχή των πολιτών ανάλογα με την ηλικία τους. Η διαχρονική εξέλιξη των συγκεκριμένων ποσοστών θα καταδείξει εμφανώς το πρόβλημα που υπάρχει (τα στοιχεία προέρχονται από έρευνα της Fed):
Το ποσοστό του συνολικού πλούτου των ΗΠΑ που κατεχόταν από άτομα άνω των 70 ετών ανερχόταν σε
18,9% το 3ο τρίμηνο του 1989 και σε
27,8% το 1ο τρίμηνο του 2020
Δηλαδή αυξήθηκε, όχι κατά +8,9%, αλλά κατά +47,1% (27,8-18,9/18,9) τα τελευταία 30 χρόνια !!
Το ποσοστό του συνολικού πλούτου των ΗΠΑ που κατεχόταν από άτομα μεταξύ 55 και 69 ετών ανερχόταν σε
35,5% το 3ο τρίμηνο του 1989 και σε
44,1% το 1ο τρίμηνο του 2020
Δηλαδή αυξήθηκε, όχι κατά +8,6%, αλλά κατά +24,2% (44,1-35,5/35,5) τα τελευταία 30 χρόνια !!
Το ποσοστό του συνολικού πλούτου των ΗΠΑ που κατεχόταν από άτομα μεταξύ 40 και 54 ετών ανερχόταν σε
32,5% το 3ο τρίμηνο του 1989 και σε
21,2% το 1ο τρίμηνο του 2020
Δηλαδή μειώθηκε, όχι κατά -11,3%, αλλά κατά -34,8% (32,5-21,2/32,5) τα τελευταία 30 χρόνια !!
Το ποσοστό του συνολικού πλούτου των ΗΠΑ που κατεχόταν από άτομα κάτω των 40 ετών ανερχόταν σε
13,1% το 3ο τρίμηνο του 1989 και σε
6,8% το 1ο τρίμηνο του 2020
Δηλαδή μειώθηκε, όχι κατά -6,3%, αλλά κατά -48,1% (13,1-6,8/13,1) τα τελευταία 30 χρόνια !!
Μπορεί αναλογικά να κατείχαν περισσότερο «πλούτο» τα άτομα κάτω των 40 ετών σε σχέση με το παρελθόν (αν και αυτό δεν ισχύει σε απόλυτο βαθμό γιατί ταυτόχρονα είναι και περισσότερο δανεισμένα), αλλά το ποσοστό τους στον ΣΥΝΟΛΙΚΟ πλούτο της χώρας μειώθηκε κατά το αστρονομικό ποσοστό του -48,1%.
Με άλλα λόγια ένας άνθρωπος πχ 30 ετών το 1989 κατείχε σχεδόν ΔΙΠΛΑΣΙΟ ΠΛΟΥΤΟ της χώρας του (των ΗΠΑ) σε σχέση με έναν άνθρωπο 30 ετών το 2020 !!
Ή και αντιστρόφως πχ ένας νέος του σήμερα κατέχει τον ΜΙΣΟ πλούτο σε επίπεδο χώρας σε σχέση με έναν νέο πριν από 30 χρόνια (αν λάβουμε υπόψη και τα δάνεια, πχ φοιτητικά κτλ, τότε πιθανόν να μην κατέχει ΚΑΘΟΛΟΥ «καθαρό» πλούτο ή όπως είδαμε σε προηγούμενη ανάλυση να μην μπορεί να πληρώσει ούτε ένα έκτακτο έξοδο 400 δολαρίων).
Το ΑΚΡΙΒΩΣ αντίστροφο έχει συμβεί για όσους είναι άνω των 55 ετών και ιδιαίτερα για όσους είναι άνω των 70 ετών με το ποσοστό του πλούτου σε επίπεδο ΗΠΑ που κατέχουν να έχει αυξηθεί κατά σχεδόν + 50% τα τελευταία 30 χρόνια!
ΑΚΡΙΒΩΣ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΠΟΡΕΙΑ !
Δυστυχώς μια περαιτέρω ανάλυση σε άρθρο του businessinsider δείχνει ότι τα πράγματα είναι ΑΚΟΜΗ χειρότερα από ότι φαίνεται με μια πρώτη ματιά:
Εδώ να τονίσουμε ότι όπως σημειώνει και το άρθρο, οι Millennials είναι η γενιά των ατόμων που γεννήθηκαν μεταξύ 1981 και 1996 και η γενιά Ζ (Genaration Z) η γενιά των ατόμων που γεννήθηκαν μεταξύ 1997 και 2012.
Παρατηρούμε ένα τεράστιο χάσμα μεταξύ των νεότερων ηλικιών και των ηλικιών από 55+ ή και από 70 ετών και άνω.
Στις ΙΔΙΕΣ ηλικίες πριν από μόλις 30 χρόνια, οι σημερινοί 70αρηδες κέρδιζαν ΠΟΛΛΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΧΡΗΜΑΤΑ (αναλογικά με τον πληθωρισμό φυσικά), είχαν ΠΟΛΥΥΥΥΥ ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΟ ΧΡΕΟΣ (είχαμε δείξει ότι βασικά μέχρι και το 1982 η έννοια «φοιτητικό δάνειο» δεν υπήρχε στις ΗΠΑ ή μάλλον ότι ήταν πολύ μικρό ποσοστό ούτε 1%), κατείχαν ΠΟΛΥ περισσότερα assets και βρίσκονταν σε ΠΟΛΥΥΥΥΥΥ ΚΑΛΥΤΕΡΗ οικονομική κατάσταση για να διαμορφώσουν το οικονομικό αλλά και το προσωπικό τους μέλλον.
Ας δούμε στοιχεία και πίνακες από μια μελέτη υπό την αιγίδα του Ford Institute:
https://younginvincibles.org/wp-content/uploads/2017/04/FHYA-Final2017-1-1.pdf
Τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά. Κατά μέσο όρο ένας νέος άνθρωπος σήμερα μεταξύ 24-39 ετών κερδίζει – 20% σε σχέση με τους γονείς του στην ίδια ηλικία αν έχει πτυχίο.
Ταυτόχρονα οι νέοι σήμερα δεν μπορούν να αγοράσουν δικό τους σπίτι (εκτός αν το κληρονομήσουν, θα δούμε και λίγο παρακάτω) σε αντίθεση με το παρελθόν.
Οι νέοι 24-39 ετών σήμερα έχουν υπό την κατοχή τους τα ΜΙΣΑ (-50%) assets σε σχέση με τους γονείς τους στην ίδια ηλικία.
Το Net Wealth τους, δηλαδή η «καθαρή περιουσία» (περιουσιακά στοιχεία υπό την κατοχή σου μείον υποχρεώσεις-δάνεια κτλ) έχει μειωθεί επίσης κατά -50% μεταξύ των νέων 24-39 ετών σήμερα και των γονιών τους όταν ήταν μικρότεροι.
(το τι σημαίνει net wealth, είχε εξηγηθεί στο προηγούμενο άρθρο, όμως ας δούμε και πάλι ένα παράδειγμα. Έστω ότι ένας άνθρωπος έχει στην κατοχή του ένα σπίτι τρέχουσας αγοραίας αξίας 200.000 ευρώ στην Ελλάδα, ένα αυτοκίνητο τρέχουσας αγοραίας αξίας 10.000 ευρώ, καταθέσεις 25.000 ευρώ και μετοχές αξίας 5.000 ευρώ. Ταυτόχρονα όμως για το σπίτι έχει πάρει ένα στεγαστικό δάνειο που έχει τρέχον υπόλοιπο 120.000 ευρώ, για το αυτοκίνητο ένα δάνειο με τρέχον υπόλοιπο 6.000 ευρώ και έχει και ένα καταναλωτικό δάνειο με υπόλοιπο 3.000 ευρώ.
Συνεπώς ο «καθαρός πλούτος» του, net wealth δεν είναι 200.000+10.000+25.000+5.000 = 240.000 ευρώ, αλλά
240.000 – 120.000 – 6.000 – 3.000 = 111.000 ευρώ.
Συνεπώς το net wealth του υποθετικού αυτού ανθρώπου στην Ελλάδα θα ανερχόταν σε 111.000 ευρώ)
Το απίστευτο μέγεθος όμως είναι αυτό που αφορά νέους 24-39 ετών σήμερα που έχουν πτυχίο αλλά έχουν ταυτόχρονα και κάποιο φοιτητικό δάνειο. Το net wealth τους σήμερα ανέρχεται σε +6.600 δολάρια, ενώ των γονέων τους στην ίδια ηλικία ανερχόταν σε +86.547 δολάρια !
Πρόκειται για μείωση ύψους – 92% !!!!
Μόνο λόγω των δανείων που έχουν εκτοξευτεί, ένας νέος σήμερα (λαμβάνοντας υπόψη και τα υπέρογκα ενοίκια) δεν έχει τη δυνατότητα να αποταμιεύσει σχεδόν τίποτα. Ενδιαφέρον άρθρο είναι και το χθεσινό στο cnbc για την απελπισία των αποφοίτων στις ΗΠΑ:
https://www.cnbc.com/2020/06/27/how-covid-19-has-made-the-student-loan-crisis-even-worse.html
Τα ίδια συμβαίνουν σε κάθε χώρα της Δύσης.
Ας δούμε για παράδειγμα και έναν άνθρωπο που ζει στο Λονδίνο και κερδίζει από το επάγγελμά του, έστω 75.000 λίρες Αγγλίας (μεικτό ποσό, γιατί έτσι αναφέρονται στο εξωτερικό στους μισθούς. Επίσης να τονίσουμε ότι στο εξωτερικό οι μισθοί είναι 12 ετησίως και όχι 14).
Στο παρακάτω παράδειγμα, είμαστε «large» γιατί οι πραγματικοί μέσοι μισθοί στο Λονδίνο ανέρχονται στις 37.000 λίρες σύμφωνα με γνωστό site υπολογισμού μισθών. Σε άλλα επαγγέλματα είναι υψηλότεροι, σε άλλα μικρότεροι και ΣΙΓΟΥΡΑ είναι μικρότεροι για ένα νέο παιδί. Πχ στην HSBC κυμαίνονται από 25.000 έως 111.000 λίρες για ανώτερα στελέχη, ενώ και στην Amazon κυμαίνονται μεταξύ 35.000 και 89.000 για πιο έμπειρα στελέχη.
Οι μέσοι μισθοί ανέρχονται σε 37.000 λίρες (πχ 38.000 λίρες για ένα άτομο στο marketing, 40.000 λίρες για έναν software developer κτλ).
Εμείς όμως είμαστε large και υποθέτουμε ότι ένας νέος άνθρωπος πηγαίνει στο Λονδίνο, του έχουν στρώσει «κόκκινο χαλί», αμέσως πιάνει τις υψηλές θέσεις (αν και υπάρχει πια τρελός ανταγωνισμός, ανταγωνίζεται κανείς εκατομμύρια ανθρώπους τόσο Άγγλους, όσο και από τον υπόλοιπο κόσμο, ιδιαίτερα τώρα με την τηλεργασία), τον τοποθετούν σε Top θέση κατευθείαν, του έχουν στρώσει λοιπόν κόκκινο χαλί και κερδίζει 75.000 λίρες ετησίως ή 6.250 λίρες μηνιαίως στο Λονδίνο.
Τα «καθαρά» λεφτά λοιπόν του συγκεκριμένου νέου ανθρώπου που θα του δίνουν αρκετά υψηλό μισθό (επειδή όπως είπαμε, θέλουν να του στρώσουν «κόκκινο χαλί») που θα βάζει στην τσέπη μετά από ασφαλιστικές εισφορές και φόρο είναι τα παρακάτω:
Από τις 6.250 λίρες μηνιαίως, τελικά θα μένουν μετά από ασφαλιστικές εισφορές και φόρο εισοδήματος, 4.336 λίρες κάθε μήνα.
Αλλά δεν έχουμε υπολογίσει και το κόστος ενοικίου. Το κόστος ενοικίου για διαμέρισμα με 1 δωμάτιο ανέρχεται σε 2.200-2.300 λίρες (στο κέντρο) και περίπου 1.600-1.700 λίρες, λίγο πιο έξω από το κέντρο. Ας υποθέσουμε ότι ο νέος που του έχουν στρώσει το κόκκινο χαλί και του δίνουν με το καλημέρα 6.250 λίρες (μεικτά) το μήνα (ή 4.336 λίρες καθαρά), αποφασίζει να γλιτώσει κάτι από ενοίκια και μένει λίγο πιο έξω από το κέντρο. Θα του μένουν λοιπόν ΜΟΝΟ αν αφαιρέσουμε το ενοίκιο, 4336-1600 (πάλι το κάτω εύρος) περί τις 2.700 λίρες κάθε μήνα. Όμως θα πρέπει να χρησιμοποιεί πχ τα ΜΜΕ, οπότε θα χρειάζεται ένα pass που κοστίζει περί τις 150 λίρες (μηνιαίως). Συνεπώς πέφτουμε κατευθείαν στις 2.550 λίρες ΧΩΡΙΣ να υπολογίσουμε κόστος διατροφής, ένδυσης, υπόδησης, γιατρών (γιατί το σύστημα υγείας της Βρετανίας είναι χάλι μαύρο, αρκετοί Έλληνες έρχονται στην Ελλάδα για ιατρικές εξετάσεις, στη Βρετανία το δημόσιο σύστημα υγείας είναι σε τραγική κατάσταση και είτε πρέπει να τα «σκας» σε ιδιώτες είτε να έρχεσαι στην Ελλάδα).
Όλα αυτά για έναν που θα του στρώσουν το «κόκκινο χαλί». Στην πραγματικότητα με τον ανταγωνισμό που υπάρχει πια (και λόγω κορωνοιού) και την πτώση της οικονομικής δραστηριότητας, το πιθανότερο είναι να λάβει κάτι μεταξύ 3.500-4.000 λιρών μηνιαίως.
Με αυτά τα χρήματα (ας υποθέσουμε πάλι large 4.000 λίρες μηνιαίως ή 48.000 λίρες ετησίως), θα του μένουν ΜΕΤΑ από ασφαλιστικές εισφορές και φόρο:
3.000 λίρες μηνιαίως (και πάλι ήμασταν large γιατί ο αρχικός μισθός ή ο μισθός ενός ανθρώπου που ανταγωνίζεται χιλιάδες-εκατομμύρια άλλους είναι και θα είναι πια κάτω από 4.000 λίρες. Μισθοί 6.250 λιρών μεικτά ή 8.000 λιρών μεικτά ή 10.000 λιρών μεικτά, για αρκετά υψηλόβαθμα στελέχη 45-50+ που και πάλι οι «καθαροί» μισθοί αφαιρώντας φόρους και ασφαλιστικές εισφορές είναι αρκετά μικρότεροι των μεικτών). Μείον ενοίκιο σε ένα διαμέρισμα με 1 δωμάτιο (εκτός κέντρου φυσικά) και μείον μόνο το έξοδο του μηνιαίου pass και έχουμε
3.000-1600-150 = 1.250 λίρες θα απομένουν στην τσέπη με το καλημέρα, χωρίς να έχει κάνει ο άνθρωπος ΟΥΤΕ ΕΝΑ ΕΞΟΔΟ ακόμη (φαγητό, ένδυση, διασκέδαση, γυμναστήριο, ταξίδι).
Αν δεν είναι σπάταλος και ξοδεύει πχ 600-700 λίρες το μήνα για ΟΛΑ του τα έξοδα, τότε θα του απομένουν 550-600 λίρες για «αποταμίευση».
Ας δούμε και αν μπορεί να αγοράσει ποτέ σπίτι είτε ο πρώτος (με τον μισθό στις 6.250 λίρες μηνιαίως-μεικτά) είτε ο δεύτερος. Το μέσο διαμέρισμα στο Λονδίνο κοστίζει:
Εντός κέντρου 11.218 λίρες το τετραγωνικό, δηλαδή περί τα 1.121.800 λίρες ένα μέσο διαμέρισμα 100 τμ (!!!!! Οπότε στην…επόμενη ζωή του) ή 6.375 λίρες το τετραγωνικό εκτός κέντρου ή 637.568 λίρες ένα μέσο διαμέρισμα 100 τμ (μέσο διαμέρισμα, όχι πολυτελές κτλ).
Ο άνθρωπος στο 1ο παράδειγμα αν αποταμιεύει περί τις 1.500 λίρες μηνιαίως (αν έχει έξοδα περί τις 1.000 λίρες ζώντας και πάλι συντηρητικά), θα μαζεύει 18.000 λίρες ετησίως. Θα χρειαστεί περί τα 35 χρόνια (637.000/18.000) να μαζεύει λεφτά σαν τρελός.
Στο 2ο παράδειγμα, ο νέος που θα αποταμιεύει 600-700 λίρες μηνιαίως ή 7-8.000 λίρες ετησίως, σχεδόν ποτέ δεν θα μπορέσει να αγοράσει έστω και 1 διαμέρισμα εκτός πόλης.
Ας δούμε όμως και την κατάσταση Γερμανία (για να μην πιστέψετε ότι συμβαίνει μόνο στη Βρετανία ή στις ΗΠΑ).
Έστω ότι ένας άνθρωπος βρίσκει δουλειά στη Φρανκφούρτη (που έχει τους υψηλότερους μισθούς στη Γερμανία) και αμείβεται με 75.000 ευρώ το χρόνο ή 6.250 ευρώ μηνιαίως μεικτά (πάλι υποθέτουμε ότι θα αμειφθεί ΑΝΩ του μέσου μισθού στην πόλη που ανέρχεται περί τις 48-49.000 ευρώ ή 4.000 ευρώ μεικτά. ΠΡΟ κορωνοιού φυσικά). Καθαρά θα του μείνουν περί τα: